Γράφει η Μαρία Λυμπέρη :  Δημοτική Σύμβουλος, πρώην Αντιδήμαρχος Δήμου Μεταμόρφωσης

Επικριτική είναι ως επί το πλείστον η αρθρογραφία για τη θέσπιση του ν.4555/2018, που τροποποίησε τον ν.3852/2010 στην τοπική αυτοδιοίκηση και

είναι πραγματικά ευφάνταστη η βάπτιση του νομοθετήματος με το όνομα του Κλεισθένη, οργανωτή του πολιτεύματος της αρχαίας Αθήνας επί το δημοκρατικότερον.

Με τον νέο νόμο, οι δημοτικές εκλογές, στις οποίες και το παρόν αναφέρεται, θα αναδείξουν τις νέες τοπικές αρχές εντός του Μαΐου 2019, που θα διεξαχθούν καταρχάς την Κυριακή των ευρωεκλογών και σε περίπτωση επαναλήψεως την επόμενη αυτών Κυριακή . Δύο μήνες πριν θα ξεκινήσει επίσημα η προεκλογική περίοδος, ανεπίσημα έχει ήδη εκκινήσει. Εκατοντάδες θα αναζητήσουν τη ψήφο των εκλογέων κατερχόμενοι ως υποψήφιοι στις δημοτικές εκλογές, περιφερειακές εκλογές και ευρωεκλογές που θα διεξαχθούν την ίδια ημέρα. Και θεωρώ πιθανό σενάριο να προστεθούν σε αυτούς και οι υποψήφιοι των εθνικών εκλογών. Εκτιμώ ότι λόγω του πλήθους των, διαφορετικού διακυβεύματος, εκλογών και του πλήθους των κατερχόμενων σε αυτές υποψηφίων ,ούτε υποψηφιότητες, ούτε προγράμματα διοίκησης θα δύναται ο εκλογέας να αξιολογήσει και θα τελεί σε σύγχυση. Προφανώς αυτό το ενδεχόμενο αποτελεί μείζον ζήτημα του δημοκρατικού μας πολιτεύματος .

Με τον νέο νόμο αλλάζει το εκλογικό σύστημα και εφαρμόζεται το σύστημα της απλής αναλογικής . Δηλαδή το σύνολο των έγκυρων ψηφοδελτίων όλων των συνδυασμών που συμμετείχαν στις εκλογές της 1ης Κυριακής διαιρείται με τον αριθμό των εδρών του δημοτικού συμβουλίου και το πηλίκο αυξημένο κατά μία μονάδα, παραλειπομένου του κλάσματος, αποτελεί το εκλογικό μέτρο. Ο αριθμός των έγκυρων ψηφοδελτίων κάθε συνδυασμού διαιρείται στη συνέχεια με το εκλογικό μέτρο και κάθε συνδυασμός καταλαμβάνει τόσες έδρες όσο και το ακέραιο πηλίκο της διαίρεσης. Αν οι έδρες που καταλαμβάνουν οι συνδυασμοί είναι λιγότερες από τις προς διάθεση, όσες απομένουν, κατανέμονται ανά μία μεταξύ όλων των συνδυασμών, είτε έλαβαν έδρα κατά τα προηγούμενα , είτε όχι, ανάλογα με τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπά τους (στο νόμο αναφέρονται και λοιπές λεπτομέρειες). Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι αν εφαρμόζονταν το σύστημα της απλής αναλογικής στις προηγούμενες δημοτικές εκλογές ,ο πλειοψηφήσας συνδυασμός στο Δήμο Μεταμόρφωσης δεν θα είχε περισσότερες από 6 έδρες, δηλαδή έξι δημοτικούς συμβούλους, ενώ έχει δεκαέξι .

Οι δημοτικοί σύμβουλοι εκλέγονται μόνο τη 1η Κυριακή. Και αν κανένας συνδυασμός δεν έλαβε άνω του 50% των έγκυρων ψηφοδελτίων, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται τη 2η Κυριακή, ανάμεσα μόνο στους υποψήφιους δημάρχους των δύο συνδυασμών που έλαβαν τις περισσότερες ψήφους τη 1η Κυριακή . Ενώ με το προηγούμενο εκλογικό σύστημα, η συντριπτική πλειοψηφία των δημοτικών συμβούλων που αναδεικνύονταν με τον πλειοψηφήσαντα συνδυασμό, ο οποίος δεν είχε λάβει τη 1η Κυριακή άνω του 50% των έγκυρων ψηφοδελτίων , εξαρτούσαν την εκλογή τους από την ανάδειξη του επικεφαλής του ως Δημάρχου τη 2η Κυριακή .

Με το νέο εκλογικό σύστημα, εφόσον εκλεγεί τη 2η Κυριακή Δήμαρχος ο επικεφαλής του συνδυασμού που αναδείχθηκε δεύτερος στη σειρά κατάταξης υποψηφίων Δημάρχων στις εκλογές την 1η Κυριακή, τότε ο συνδυασμός αυτού του Δημάρχου δεν θα έχει ούτε την σχετική πλειοψηφία στο Δημοτικό Συμβούλιο.

Με τις συνθήκες αυτές η αντιπροσώπευση του εκλογικού σώματος στο δημοτικό συμβούλιο είναι αναλογικότερη , ενισχύεται η θέση του Δημοτικού Συμβούλου ,αλλά αποδυναμώνεται ο Δήμαρχος. Και η φράση «Τα παράπονα σου στο Δήμαρχο» μάλλον παύει να βρίσκει έρεισμα.

Η προβλεπόμενη δυνατότητα των δημοτικών συμβούλων όλων των συνδυασμών να ανεξαρτοποιούνται, να εντάσσονται σε άλλους συνδυασμούς από αυτούς που εξελέγησαν και να επανέρχονται σε αυτούς, να διορίζονται αντιδήμαρχοι και των συνδυασμών να συνενώνονται , απαξιώνει την έννοια των συνδυασμών και ενδυναμώνει την ατομικότητα του κάθε δημοτικού συμβούλου.

Με το κατακερματισμό των εδρών του δημοτικού συμβουλίου σε ισχνές μειοψηφίες , προκειμένης της λήψης αποφάσεων απαιτείται περισσότεροι δημοτικοί σύμβουλοι από διαφορετικούς συνδυασμούς να ομονοούν . Και αν κάποιο μέλος του δημοτικού συμβουλίου αρνηθεί ψήφο ή δώσει λευκή ψήφο, λογίζεται ως παρόν κατά τη συνεδρίαση, μόνο για το σχηματισμό της απαρτίας και τόσο η άρνηση ψήφου, όσο και η λευκή ψήφος δεν υπολογίζονται στην καταμέτρηση θετικών και αρνητικών ψήφων, με συνέπεια να δημιουργείται η δυνατότητα ιδιότυπης ανευθυνότητας στη λήψη αποφάσεων.

Στην αισιόδοξη εκδοχή η αντιπολίτευση αποκτά ουσιαστικότερο ρόλο ευθύνης , καλύτερη γνώση των δημοτικών θεμάτων, προάγεται η συνεργασία και η ζύμωση απόψεων, εξατομικεύεται η ευθύνη, ενώ αλαζονικές συμπεριφορές , ανούσιες πολιτικάντικες φλυαρίες και ανεύθυνες καταψηφίσεις θεμάτων μάλλον θα εξαλειφθούν .

Στην απαισιόδοξη εκδοχή , ως έχει διατυπωθεί από έχοντες πικρή γνώση, η συγκρότηση των δημοτικών συμβουλίων που θα προκύψει από την εφαρμογή του νέου εκλογικού συστήματος θα οδηγήσει σε «δούναι και λαβείν», σε εκβιαστικούς διορισμούς αντιδημάρχων, σε ανεξαρτοποιήσεις καιροσκοπισμού . Η λήψη αποφάσεων θα καθίσταται ιδιαιτέρως δύσκολη και πολύπλοκη, με ζημία του συμφέροντος του Δήμου ,δηλαδή των Δημοτών του. Και κατά συνέπεια το νέο εκλογικό σύστημα αποτελεί, κεκαλυμμένο, σύστημα διοίκησης της μειοψηφίας.

Πόσο λειτουργικό είναι το νέο εκλογικό σύστημα δε μένει παρά να αποδειχθεί στη πράξη. Αλλά ΜΟΝΗ ΑΣΦΑΛΗΣ ΛΥΣΗ είναι η εκλογή προσώπων με γνώσεις, αρχές και αξίες από την πληθώρα των υποψηφίων αιρετών. Και η λύση αυτή είναι στα χέρια των δημοτών .