Γράφει ο Ηλίας Γιάτσιος*

* Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ Α.Ε.), Δικηγόρος LLM, MBA

Η προστασία, η διαφύλαξη και η βελτίωση του περιβάλλοντος αναμφισβήτητα αποτελεί μία από τις βασικές προτεραιότητές για τις σημερινές αλλά και τις μελλοντικές γενιές. Η αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών, η ανάσχεση της απώλειας της βιοποικιλότητας, η αξιοποίηση των φυσικών πόρων και η ορθολογική τους χρήση, η διαχείριση των απορριμμάτων και η ανακύκλωση, αποτελούν πλέον ζητήματα που απασχολούν, σε μεγάλο βαθμό, το μεγαλύτερο μέρος της καθημερινότητάς μας. Το σύνολο αυτών των προβλημάτων με τις κοινωνικές και οικονομικές παραμέτρους τους, που γίνονται ολοένα και πιο εμφανείς, μα περισσότερο όλων το ζητούμενο της αποτελεσματικής διαχείρισής τους έχουν επιτείνει την ανάγκη για μία πιο οργανωμένη στρατηγική αντιμετώπισής τους.

Η προστασία του περιβάλλοντος, η οικονομική μεγέθυνση και η κοινωνική συνοχή αποτελούν ουσιαστικά τομείς που συμβαδίζουν και αλληλοσυμπληρώνονται, στο πλαίσιο μια αναπτυξιακής φιλοσοφίας όπως είναι η βιώσιμη ανάπτυξη. Όπως και να ονομαστεί - βιώσιμη, έξυπνη ή ολοκληρωμένη - η περιβαλλοντική διαχείριση που σέβεται και διαφυλάσσει το περιβάλλον και εισάγει καινοτόμες λύσεις για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων, αντιμετωπίζοντας το παράλληλα ως αναπτυξιακό απόθεμα που μπορεί να προωθήσει την ανταγωνιστικότητα και την οικονομική μεγέθυνση, μέσω και της δημιουργίας νέων μορφών απασχόλησης, δεν μπορεί παρά να αποτελεί μονόδρομο στην προσπάθεια σχεδιασμού μίας σφαιρικής στρατηγικής για το περιβάλλον

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση (Τ.Α.), ως η πιο κοντινή στον πολίτη εξουσία, δεν μπορεί παρά να έχει καθοριστικό ρόλο στη βελτίωση και διαφύλαξη του τοπικού, αλλά και κατ’ επέκταση του ευρύτερου περιβάλλοντος. Γνωρίζει τις τοπικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες και μπορεί επομένως να αναλάβει πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση μιας ολοκληρωμένης περιβαλλοντικής διαχείρισης σε τοπικό επίπεδο.

Μία τέτοια πορεία έχει χαράξει τα τελευταία χρόνια η Τοπική Αυτοδιοίκηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με την ενεργό συμμετοχή της και τη συμβολή να γίνεται της ολοένα και πιο σημαντική καθώς ένας μεγάλος αριθμός αρμοδιοτήτων που αφορούν στο περιβάλλον έχουν μεταφερθεί στο τοπικό επίπεδο. Στην ίδια κατεύθυνση κινείται πλέον και η ελληνική Τοπική Αυτοδιοίκηση με τις νέες αρμοδιότητες που διαρκώς της μεταβιβάζονται . Είναι επομένως αναμενόμενο η αποτελεσματικότητα, η αποδοτικότητα και η αξιολόγηση της αποκέντρωσης της περιβαλλοντικής προστασίας και της βιώσιμης διαχείρισης να είναι ορισμένα από τα θέματα που βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα τόσο του επιστημονικού διαλόγου όσο και των συζητήσεων μεταξύ αιρετών.

Η Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ Α.Ε.) συμβάλλοντας στην παραπάνω στρατηγική από το 2018 ως δικαιούχος του έργου «Λειτουργία δικτύου οριζόντιας υποστήριξης των Δήμων και των φορέων τους, ως δυνητικών δικαιούχων του Τομέα Περιβάλλοντος του Ε.Π. ΥΜΕΠΕΡΑΑ 2014-2020» που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ταμείο Συνοχής) και Εθνικούς Πόρους στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράμματος Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη έχει συστήσει και λειτουργεί πανελλαδικό δίκτυο αποτελούμενο από 36 επιστήμονες αποκεντρωμένους συνεργάτες με γνώσεις σε έργα του τομέα του Περιβάλλοντος σε όλες τις Περιφέρειας της χώρας και από 6 αντίστοιχους συνεργάτες εγκατεστημένους στην έδρα της όπου σε συνεργασία με τα αρμόδια στελέχη της ΕΕΤΑΑ συντονίζουν το όλο έργο.

Στόχος του έργου είναι η συστηματική ενημέρωση των Δήμων και των φορέων τους για νέες προσκλήσεις του ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ, η υποστήριξή τους για την σε βάθος κατανόηση αυτών με τα ιδιαίτερα τεχνικά χαρακτηριστικά που τις διέπουν, με στόχο την υποβολή προτάσεων και την οριζόντια τεχνική υποστήριξη των στελεχών των τεχνικών υπηρεσιών ή των υπηρεσιών προγραμματισμού των Δήμων που αναλαμβάνουν τη σύνταξη προτάσεων σε προσκλήσεις του ΕΣΠΑ. Παράλληλα, εξυπηρετείται ο στόχος για μια ρεαλιστική και επικαιροποιημένη απεικόνιση της υφιστάμενης κατάστασης από πλευράς αναγκών των Δήμων για έργα στον τομέα του περιβάλλοντος.

Σύμφωνα με τα παραπάνω λοιπόν, η αξιοβίωτη ανάπτυξη θα πρέπει να είναι βασικός στόχος της προσπάθειας και των ενεργειών της Ελληνικής Εταιρείας Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης αλλά και όλων των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης της χώρας.

Η Αξιοβίωτη Ολοκληρωμένη Ανάπτυξη δεν είναι μια νέα σωτηριακή θεωρία. Είναι ένας δύσκολος δρόμος. Είναι ο δρόμος για ένα καλύτερο και ειρηνικό κόσμο για όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως τόπου, χρώματος, φυλής, θρησκείας, αντιλήψεων και κοσμοθεωριών, στο κοινό μας σπίτι, τον πλανήτη γη.